برای رها کردن قالب های بتنی و در واقع عملیات رهاسازی بتن، برای آن که بتن به قالب نچسبد، از نوعی روغن شیمیایی استفاده می شود که به آن روغن قالب بتن گفته می شود ،روغن قالب علاوه بر سهولت جداسازی قالب ها از بتن و همچنین سهولت در تمیز کاری و جلوگیری از زنگ زدن قالب های فلزی، دارای ویژگی های دیگری نیز می باشد. استفاده از روغن نامرغوب یا روغن سوخته به عنوان روغن قالب باعث می شود تا سطح بتن لکه دار شود و این موضوع اصلا مورد دلخواه ما نیست. خصوصا برای بتن هایی که اکسپوز هستند و ظاهر آن ها از اهمیت بالایی برخوردار است.
روغن قالب بتن در واقع این طور عمل می کند که با انجام یک واکنش شیمیایی با سطح بتن، یک لایه نازک بر روی آن ایجاد می کند که این لایه دارای خاصیت دفع آب می باشد. همین موضوع باعث می شود تا قالب به راحتی از بتن جدا گردد و به آن نچسبد. البته این موضوع تنها وظیفه ی روغن قالب بتن نیست و در واقع این روغن از قالب های مورد استفاده بر روی بتن نیز در برابر زنگ زدگی حفاظت و مانع نیاز به اعمال ضربات مکانیکی جهت ازاد سازی قالب و افزایش عمر مفید قالب های بتن می گردد.
سقف وافل یک نمونه از روش های اجرای سقف بتنی میباشد , که به علت ظاهر مشبک و مربعی شکل آن که شبیه شیرینی پنجره ای یا وافل است به نام سقف وافل شناخته می شود. این نوع سقف برای سطوحی که دهانه های بلندی دارند و به دلیل بار مرده کم وسختی مناسب مورد استفاده قرار می گیرند .سقف وافل یکی ازپرطرفدارترین و در عین حال زیبا ترین سقف های اجرا شده توسط معماران از گذشته دور تا به امروز بوده است. این سقف قابل اجرا برروی انواع اسکلت فلزی و یا بتنی می باشد.
نحوه استفاده از قالب های پلاستیکی سقف وافل باید به گونه ای باشد که بتوان از قالب ها چندین و چند بار استفاده کرد.
همانطور که مستحضر هستید قالب های وافل به صورت غیر ماندگار در سقف استفاده میشوند و پس از بتن ریزی از سقف خارج شده و در سقف های بعدی مورد استفاده قرار میگیرد.
نحوه خارج نمودن قالب ها در کیفیت سطح زیرین سقف و تعداد دفعات قابل استفاده از این قالب ها بسیار تاثیر گذار است. هرچه قدر قالب سطح لیز وچرب تری داشته باشد راحتر از زیر سقف آزاد شده و کمتر ودرتر مستهلک می گردد.
روغن کاری قالب های وافل و همچنین قالب های فلزی به منظور سهولت در امر جداسازی آن ها از بتن صورت می گیرد. روغن کاری سطح قالب، به بهبود کیفیت بتن و تسریع عملیات قالب برداری سقف کمک شایانی میکند.
سطح قالب وافل برای دفعات اول صاف و صیقلی میباشد و میتوان به راحتی آن ها را از سقف جدا کرد ولی برای دفعات بعد که ممکن است سطح قالب مستهلک شده باشد بعد از بتن ریزی قالب به بتن چسبیده و قالب به راحتی از سقف خارج نشود. در این شرایط بنا به نظر مجری سقف، قالب ها را به صورت جزئی چرب می نمایند. اما در مقابل هرچه قالب ها قدیمی تر شده و چندین بار مورد استفاده قرار گرفته باشد به روغن کاری دقیق تری نیاز خواهیم داشت.
شکل قالب وافل
شکل قالب های وافل نیز دومین موردی است که در میزان روغن کاری آن ها حائز اهمیت است. هرچه دیواره قالب دارای شیب و انحنای کمتر باشد درگیری با بتن بیشتر است و بعد از بتن ریزی به سختی از سقف جدا میشود و همین امر سبب مستهلک شدن قالب میشود ولی هرچه قالب دارای دیواره با انحنای بیشتر باشد جداسازی قالب بعد از بتن ریزی راحت تر است و نیاز به روغن کاری کمتری دارد.قالب های تولید شرکت گنبد فیروزه با طراحی بهینه از لحاظ انحنای دیواره ها عملا نیاز به روغن کاری ندارد ولی برای کارایی بهتر قالب بعد از اجرای حدودا 4الی5 سقف برای اجرای سقف های بعدی با تایید مجری میتوان از روغن برای روغن کارایی قالب ها استفاده کرد.
شکل الف قالب های موجود در بازار را نشان میدهد.در این قالب ها به دلیل زاویه دیوار قالب، بعد از بتن ریزی به دلیل درگیری قالب با بتن در هنگام جداسازی از سقف احتمال شکستن قالب و همچنین خراب شدن سطح بتن سقف وجود دارد.در شکل ب نیز قالب وافل تولید شرکت گنبد فیروزه نشان داده شده است.همانطور که مشاهده میفرمایید زاویه قالب در حالتی است که مانع از درگیری بتن با قالب میشود. و پس از خارج کردن قالب سطح بتن سطحی صاف و صیقلی است.
انواع روغن قالب وافل
برای روغن کاری قالب ها میتوان از روش های متفاوتی استفاده کرد. روغن سوخته و گازوییل دو نمونه از انواع روغن های مورد استفاده به عنوان روغن قالب میباشد بهتر است برای قالب وافل استفاده نشود چرا که استفاده از این روغن ها سبب تیره شدن سطح بتن میشود.و نمای اکسپوز شکیل ایجاد نمیشود.
استفاده از روغن سوخته برای روغن کاری قالب وافل
روغن های دیگر موجود در بازار روغن بر پایه آب و بر پایه حلال نفتی میباشد.
آب و نفت روغن قالب پایه حلال
روغن قالب پایه حلال، بر پایه آب نوعی روغن امولسیون می باشد که با ایجاد لایه بسیار نازکی روی سطوح قالب های فلزی یا بتنی یا چوبی ، باعث جدا سازی راحت تر قالب از بتن می گردد . روغن قالب پایه حلال نفتی بدون خاصیت انحلال در آب می باشد . این محصول نوعی روغن با فرمولاسیون ویژه می باشد که لایه چرب بسیار نازکی روی سطوح قالب های فلزی یا بتنی یا چوبی ایجاد کرده و باعث جدا سازی راحت تر قالب از بتن می گردد.مزیت دیگر این روغن ها ، عدم تشکیل حباب های سطحی می باشد. از جمله مزایای استفاده از روغن قالب پایه آب و نفت یا حلال نسبت به روغن سوخته، می توان به ممانعت از تغییر رنگ سطح بتن و جلوگیری از چسبندگی سطح بتن اشاره نمود. از جمله اثراتی که این روغن ها بر کیفیت بتن دارند میتوان به عوامل زیر اشاره کرد.
1-عدم نیاز به ضربه زدن به قالب در حین جداسازی قالب از بتن
2-عبور حباب های هوا در مجاورت قالب
3-سهولت تمیز کردن قالب ها استفاده از قالب
4-بالا رفتن عمر قالب
5-عدم نیاز به پاکسازی و جدا سازی بتن از سطح بتن
و غیره….
نحوه استفاده
برای استفاده از روغن های پایه آب هر 1 لیتر روغن را با 1 لیتر آب مخلوط کرده و برای پوشش دهی سطح 5الی10متر مربعی استفاده میشود.روغن های پایه نفتی باید به همان نسبت با نفت یا گازوییل مخلوط شده و سطح10الی 20 متر مربعی را پوشش میدهد.
البته میزان مصرف روغن ها برای پوشش دهی سطح بسته به نوع جنس قالب ها فلزی یا پلاستیکی و یا چوبی متفاوت است.قالب های چوبی میزان جذب روغن بیشتری دارد و همین موضوع سبب بیشتر مصرف شدن روغن میشود.
زمان مناسب برای چرب کردن قالب سقف وافل
بعد از چیدمان قالب وافل بر روی شاسی ها و قبل آرماتورگذاری ، باید قالب ها را با روغن قالب چرب کرد. چون اگر روغن با آرماتورها در تماس باشند و چرب شوند، اصطکاک بین میلگرد و بتن از بین خواهد رفت و باعث کاهش مقاومت سقف می گردد.
برای استفاده از روغن میتوان روغن را روی قالب ها اسپری کرد ویا از فرچه یا غلتک نقاشی، جارو یا دستمال استفاده کرد. که روش اسپری کردن، میزان روغن مصرفی را کم میکند.
برای سطوح قالب وافل اسپری کردن سطح کف ودیوارها را راحتر چرب کرده و ضخامت لایه فیلم روغنی در همه جا یکنواخت می گردد.
روغن مناسب برای فصول گرم سال
در فصول گرم سال اگر فاصله بین چرب کردن قالب و بتن ریزی زیر 4 ساعت باشد در غیر اینصورت بهتر است از روغن های پایه نفتی استفاده شود چرا که در صورت استفاده از روغن پایه آب در اثر گرما آب حل شده با روغن تبخیر شده و کیفیت آن از دست میرود و سبب عدم کارایی مطلوب روغن میشود.
