انتخاب نوع سقف ساختمان همواره از موضوعاتی بوده که بین مهندسین مورد بحث بوده است. در سال‌های اخیر باتوجه‌به نیاز بازار انواع گوناگونی از سقف‌ها به وجود آمده که هرکدام از آن‌ها دارای مزایا و معایبی می‌باشند.
سقف تیرچه بلوک یکی از انواع بسیار رایج سقف در ایران میباشد که امروزه در بسیاری از پروژه‌های ساختمانی کوچک و متوسط مورداستفاده قرار می‌گیرد. مطابق نشریه شماره 543 از بزرگترین معایب این نوع سقف این است که در دهانه‌های بزرگ (دهانه بیش از 8 متر) نمی‌تواند مورداستفاده قرار گیرد.
دال مجوف روشی مدرن و مقرون‌به‌صرفه و دارای مزایای بسیاری است که می‌تواند جایگزین مناسبی برای دال‌های قدیمی و دال‌های معمولی باشد .
دال‌های مجوف شامل انواع متفاوتی است، در این مقاله سعی شده است مقایسه فنی و اقتصادی بین دو سقف مجوف پر‌کاربرد یعنی سقف یوبوت و اینتل دک انجام شود.
معرفی یوبوت و ماهیت آن
قالب یوبوت دارای هندسه مکعبی با ابعاد 52*52 است که باتوجه به نیاز پروژه و محاسبات سازه‌ای، در ارتفاع‌های مختلف (16 تا 40 سانتیمتر) تولید می‌شود. اصول طراحی این نوع سقف بر مبنای حذف قسمتی از بتن میانی و ایفای عملکرد دال دوطرفه است.
ماهيت و هدف اصلي از قراردادن قالب هاي سقف يوبوت در داخل دال‌های بتني، حذف بتن ناکارآمد و ايجاد حفره‌هاي خالي در داخل دال‌ها میباشد. قراردادن قالب ها در داخل دال‌های بتني به سبک‌تر شدن دال کمک مي‌نمايد. همچنين امکان پوشش دهانه‌های بزرگ‌تر به دليل ضخامت و سختي زياد دال نيز امکان‌پذیر میباشد.
قالب هاي سقف يوبوت هيچ نقش سازه‌ای ندارند و فقط وظيفه حذف بتن و ايجاد حفره در داخل بتن را دارند و پس از گيرش بتن، عملاً کارايي ديگري ندارند. به قالب هاي سقف يوبوت قالب هاي ماندگار گفته می‌شود چون‌که نمي‌توان پس از استفاده، قالب ها را از ميان بتن خارج نمود.
ضخامت سقف یوبوت
ضخامت تمام شده اين دال‌ها باتوجه به دهانه‌ها و بارگذاری‌های مختلف متفاوت است. سيستم سقف يوبوت يا نام ديگر آن يعني سقف دال مجوف با تیرچه‌های متعامد با بلوک‌های ماندگار، يک سيستم سازه‌ای از نوع دال دوطرفه مجوف (توخالي) میباشد که در آن در حدفاصل مش‌های ميلگردي بالا و پايين، بلوک‌های پلاستيکي پلي پروپيلن، جايگزين بتن غیرسازه‌ای در وسط سقف می‌گردد و ضوابط طراحی و محاسبات آن در مبحث نهم مقررات ملی ساختمان بیان شده است. در جدول زیر ضخامت سقف یوبوت و دهانه (حداکثر فاصله بین دو ستون) مورد استفاده با توجه به ابعاد قالب یوبوت ارائه گردیده است.
مشخصات کلی قالب سقف اینتل دک و روش اجرا:
این قالب نیز به‌عنوان یک قالب ماندگار سقف محسوب می‌شود. این قالب در سقف باقی می‌ماند و برای هر سقف باید به تعداد موردنیاز تهیه شود. قالب‌ها در این سقف شامل دو قسمت هستند، قسمت بلوک‌های تحتانی اینتل دک از جنس بتن سبک الیافی به ابعاد ۵*۴۷*۴۷ سانتیمتر است که وزنی حدود 6 کیلوگرم دارد. قسمت بلوک‌های فوقانی اینتل دک از جنس پلی‌استایرن منبسط شده با ابعاد 60*60 سانتیمتر با ارتفاع‌های متفاوت است. برای اجرای سقف اینتل دک در ابتدا باید زیر‌سازی سقف با وسایل معمول انجام شود. سپس قالب‌بندی کامل سطح زیر سقف انجام و بلوک‌های تحتانی اینتل دک روی سقف قرار گرفته و به کمک اسپیسرها ثابت می‌شوند.
باید توجه داشت که قراردادن بلوک‌های تحتانی نیاز به ریسمان کشی دارد تا بلوک‌ها در یک راستا قرار گیرند. سپس میلگردهای تیرچه‌ها بر روی اسپیسرهای تحتانی قرار می‌گیرند. در مرحله بعدی، بلوک‌های فوقانی اینتل دک از جنس پلی‌استایرن منبسط شده و اسپیسرهای فوقانی جایگذاری می‌گردند. سپس میلگردهای فوقانی بر اساس نقشه‌ها در محل‌های مناسب تعبیه می‌گردند و در مرحله بعد بتن‌ریزی انجام می‌شود. در مرحله آخر نیز قالب زیرین برداشته می‌شود.
مراحل اجرای سقف اینتل دک
تفاوت‌های دتایل سقف یوبوت و اینتل دک:
در ادامه به مقایسه دتایل سقف‌های یوبوت و اینتل دک پرداخته می‌شود. در دو شکل زیر به ترتیب جزییات سقف یوبوت و اینتل دک مشاهده می‌شود.
همانطور که پیش‌تر بیان شد، ابعاد طول و عرض قالب‌های یوبوت 52 در 52 سانتیمتر است. ارتفاع قالب نیز با توجه به نوع کاربری، دهانه و به طور کلی نیاز پروژه تعیین می‌شود. شرکت گنبد فیروزه به عنوان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان قالب‌های وافل و یوبوت، ارتفاع‌های متعددی از قالب‌های یوبوت را تولید می‌کند. این قالب در ارتفاع‌های 16، 20، 24، 28، 32، 36 و 40 سانتیمتر تولید می‌شود.
ضخامت دال پایینی و بالایی در سقف‌های یوبوت برابر 7/5 سانتیمتر است. شبکه میلگرد سراسری این سقف (تا دهانه 10 متری) در بالا و پایین 
میباشد.
قالب اینتل‌دک نیز شامل دو قطعه است. قطعه پایینی با عنوان پرلیت دارای ابعاد 47 در 47 با ضخامت 5 سانتیمتر و قطعه رویی از جنس پلی استایرن دارای ابعاد 60 در 60 سانتیمتر و ارتفاع متفاوت است. شبکه میلگرد پایینی در این سقف دو میلگرد با فاصله 20 سانتی متری در هر تیرچه و فاصله تیرچه ها 72 سانتیمتر است. شبکه میلگرد بالایی سقف اینتل‌دک به صورت 
میباشد.
اجزای قالب اینتل دک
مزایای سقف یوبوت نسبت به اینتل دک:
علیرغم مشابهت‌های سقف یوبوت و اینتل دک نظیر عملکرد دو طرفه این دو سقف و کاهش چشمگیر حجم بتن سقف، سقف یوبوت مزایایی نسبت به سقف اینتل دک دارد که در ادامه به آن اشاره می‌شود.
- سرعت بالاتر در نصب و اجرا
اجرای سقف یوبوت به دلیل راحتی مونتاژ کردن قالب و یکپارچه بودن آن هنگام اجرا، سرعت بالاتری نسبت به سقف اینتل دک دارد. در سقف اینتل دک ابتدا پرلیت‌ها (قالب تحتانی) چیده می‌شوند. جهت رعایت فاصله بین پرلیت‌ها نیاز به استفاده از اسپیسر میباشد. پس از آن نیز قطعه رویی چیده می‌شود. بنابراین اجرای سقف اینتل دک نسبت به سقف یوبوت زمان بیشتری می‌برد و به تبع آن هزینه دستمزد اجرای آن بیشتر است.
- پوشش دهانه های بلندتر
در سقف یوبوت دال بتنی 7/5 سانتیمتری در قسمت پایینی و بالایی قالب یوبوت وجود دارد که منجربه افزایش چشمگیر مقاومت خمشی این سقف نسبت به سقف‌های دیگر از جمله اینتل دک شده است.
- استحکام لرزه‌ای بهتر و ارتعاش کمتر
سقف یوبوت به دلیل دارا بودن ممان اینرسی بالاتر نسبت به سقف اینتل دک عملکرد لرزه‌ای بهتری نسبت به سقف اینتل دک دارد. این موضوع همچنین ارتعاش سقف را به حداقل می‌رساند.
- ایمنی بالاتر در برابر آتش سوزی و عایق صوتی بهتر
به دلیل تو خالی بودن قالب یوبوت، در صورت آتش سوزی، امکان گسترش آتش به حداقل ممکن می‌رسد. همچنین این موضوع باعث عملکرد بسیار مناسب این سقف در کاهش انتقال صوت دارد.
- آرماتوربندی تیپ و سریع
با توجه به سایز و فاصله یکسان شبکه آرماتوربندی در سقف‌های یوبوت، سرعت آرماتور بندی نسبت به سقف اینتل دک به مراتب سریع‌تر انجام می‌شود.
- کاهش هزینه حمل قالب
با توجه به قرارگیری قالب‌های یوبوت داخل هم، با فرض ظرفیت ثابت ماشین، تعداد بیشتری نسبت به قالب اینتل‌دک در هر بار حمل می‌شود که این مورد منجر به کاهش هزینه حمل خواهد شد.
مقایسه اقتصادی یک پروژه نمونه با سیستم سقف یوبوت و اینتل دک
برای مقایسه اقتصادی بین سیستم سقف یوبوت و اینتل‌دک در شرایط واقعی، یکی از پروژه های شرکت مقایسه انجام شده است. سازه مد نظر در شهر اصفهان- سپاهان شهر واقع شده است، بنابر مطالعه مقدماتی نقشه های معماری و جانمایی ستون ها در ادامه ارائه شده است. مقایسه‌ها برای سقف با ضخامت 30 سانتیمتر انجام شده است.
پلان ستون گذاری سازه مطابق با تصویر زیر است:
*اعداد جدول مربوط به مهرماه 1401 میباشد.
با توجه به جدول مقایسه‌ای بالا، بتن مصرفی سقف یوبوت به دلیل وجود دال 7/5 سانتیمتری در قسمت پایینی نسبت به سقف اینتل دک بیشتر است. در سایر المان‌های سازه بتن مصرفی برابر است.
به دلیل عملکرد مشابه این دو سقف، میلگرد مصرفی همه اجزای سازه بجز سقف تقریبا برابر است. اما میلگرد مصرفی سقف یوبوت با توجه به شبکه میلگردی که قبلا به آن اشاره شد از میلگرد موجود در سقف اینتل دک بیشتر است.
با توجه به محاسبات انجام شده در هر متر مربع سقف تقریبا 1/8 قالب یوبوت قرار می‌گیرد. با در نظر گرفتن مبلغ 45000 تومان برای هر قالب، مبلغ نهایی قالب یوبوت در هر متر مربع حدود 80000 تومان برآورد می‌شود. همچنین هزینه قالب اینتل دک در زمان نوشتن این مقاله به ازای هر متر مربع برابر 195000 تومان میباشد.
با در نظر گرفتن هزینه برابر دستمزد اجرا برای این دو سقف، در نهایت مابه التفاوت اجرای پروژه با سقف یوبوت در هر متر مربع حدود 30000 تومان کمتر از سقف اینتل دک میباشد.
با وجود اینکه شاید در پروژه ای حتی از نظر برآورد هزینه هر دو پروژه با سقف‌های یوبوت و اینتل دک اختلاف کمتر یا حتی برابر شود، داشتن مزایایی که در بالا به آن اشاره شد نیز می‌تواند از عوامل برتری سقف یوبوت محسوب شود.
شرکت گنبد فیروزه یکی از شرکت های بزرگ در زمینه تولید بلوک های یوبوت در ایران است. نمایندگی های متعدد در اقصی نقاط کشور و همچنین کشور عراق موجب شده تا برای انجام پروژه های کوچک و بزرگ موردتوجه بسیاری از کارفرمایان قرار گیرد. برای دریافت خدمات و بهره مندی از مشاوره رایگان میتوانید با کارشناسان ما در تماس باشید. جهت اطلاعات بیشتر نیز به وبسایت شرکت مراجعه فرمایید.
